Typy PCOS

Zespół Policystycznych Jajników (PCOS) jest złożonym zaburzeniem endokrynologicznym, które dotyka coraz większą ilość kobiet. PCOS niesie ze sobą cały zestaw objawów, do których należą m.in.: brak owulacji lub nieregularne owulacje, owłosienie typu męskiego (hirsutyzm), występujące m.in.  na twarzy, piersiach, plecach, brzuchu, zmiany trądzikowe, problemy skórne, wypadające włosy, łysienie androgenowe, policystyczne jajniki (PCO) w obrazie usg, […]
Zespół Policystycznych Jajników (PCOS) jest złożonym zaburzeniem endokrynologicznym, które dotyka coraz większą ilość kobiet. PCOS niesie ze sobą cały zestaw objawów, do których należą m.in.:
  • brak owulacji lub nieregularne owulacje,
  • owłosienie typu męskiego (hirsutyzm), występujące m.in.  na twarzy, piersiach, plecach, brzuchu,
  • zmiany trądzikowe, problemy skórne,
  • wypadające włosy, łysienie androgenowe,
  • policystyczne jajniki (PCO) w obrazie usg,
  • problemy z zajściem w ciążę.
Kluczowym objawem jest brak owulacji, co z kolei prowadzi do nadmiaru androgenów. Z kolei wysoki poziom androgenów jest przyczyną ww. objawów PCOS.

PCO a PCOS

W Polsce w diagnostyce PCOS korzysta się z kryteriów rotterdamskich. Zakładają one, że aby zdiagnozować PCOS trzeba spełnić 2 z poniższych kryteriów:
  • brak lub nieregularne owulacje,
  • kliniczne lub biochemiczne objawy  hiperandrogenizmu,
  • obecność policystycznych jajników  na przezpochwowym USG (USG TV).
Pamiętaj, że sama obecność policystycznych jajników (PCO) w obrazie usg, nie jest jednoznaczne z PCOS. Pojawienie się policystycznych jajników oznacza po prostu, że nie miałaś owulacji w tym miesiącu. Nie wyjaśnia, dlaczego nie miałaś owulacji, ani nie przewiduje, czy będziesz miała owulację w przyszłości. Wielotorbielowate jajniki występują w innych sytuacjach, takich jak przyjmowanie antykoncepcji hormonalnej, podczas której nie dochodzi do owulacji, a nawet u normalnych, zdrowych kobiet. W badaniach wykazano, że zdrowe kobiety mają policystyczne jajniki przez ok. 1/4 cykli w swoim życiu. Co ważne, u nastolatek obraz policystycznych jajników oraz dłuższe cykle niż u kobiet dorosłych są czymś normalnym. Objawy te mogą być niepokojące, jeśli będą utrzymywać się dłużej niż przez kilka pierwszych lat od pierwszego cyklu.

4 typy PCOS

W diagnostyce i leczeniu PCOS ważne jest, żeby znaleźć przyczynę, czyli to, co spowodowało wystąpienie PCOS. Wyrózniamy 4 typy PCOS:
  1. związane z insulinoopornością - stanowi ok. 70% wszystkich przypadków PCOS,
  2. tzw. post-pill PCOS - jest drugim najczęściej występującym typem PCOS. W typie tym PCOS występuje po odstawieniu tabletek antykoncepcynych,
  3. związane ze stanem zapalnym,
  4. nadnerczowe.

PCOS związane z insulinoopornością

  Ten typ PCOS rozwija się na podłożu insulinooporności (IO), czyli to IO spowodowało wystąpienie PCOS. W wynikach zaobserwujesz tu wysoki poziom insuliny na czczo, nieprawidłową odpowiedź insuliny w krzywej glukozowo - insulinowej i wysoki wskaźnik HOMA-IR. Najczęstsze objawy insulinooporności:
  • chroniczne zmęczenie,
  • nadmierna senność po posiłku,
  • przyrost masy ciała,
  • zmiany na skórze (tzw. rogowacenie ciemne),
  • problem ze skupieniem i koncentracją,
  • silne napady głodu,
  • nadmierna ochota na słodycze,
  • bóle głowy,
  • nadmierna potliwość,
  • bóle stawów.
Wysoki poziom insuliny napędza jajniki do wydzielania androgenów, zwiększa poziom hormonu luteinizującego (LH) oraz zmniejsza stężenie SHBG (białko wiążące hormony płciowe), co skutkuje wysokim poziomem wolnego testosteronu. Masz ten typ PCOS, jeśli  spełniasz kryteria diagnozy PCOS i zmagałaś się z insulinoopornością przed wystąpieniem PCOS.

Post-pill PCOS

  Ten typ PCOS występuje wtedy, gdy otrzymałaś diagnozę PCOS po odstawieniu antykoncepcji hormonalnej (AH), przy czym przed przyjęciem AH nie miałaś problemów z PCOS. Antykoncepcja hormonalna hamuje owulację i takie jest jej zadanie, dzięki temu nie ma możliwości zajścia w ciążę. W przypadku większości kobiet, po odstawieniu AH owulacja powraca po kilku tygodniach czy miesiącach, natomiast u niektórych powrót cykli owulacyjnych może trwać kilka miesięcy, a czasem nawet lat. Wtedy często dochodzi do diagnozy post-pill PCOS. Masz ten typ PCOS, jeśli spełniasz kryteria do diagnozy PCOS, nie masz insulinooporności, a Twoje objawy rozpoczęły się po odstawieniu pigułek antykoncepcyjnych.

PCOS związane ze stanem zapalnym

  W tym przypadku przyczyną może być wszystko, co powoduje większy stan zapalny: problemy jelitowe, np. IBS, SIBO, niewyrównana choroba przewlekła np. Hashimoto, celiakia, nietolerancje pokarmowe itd. Przewlekły stan zapalny może stymulować jajniki do wytwarzania zbyt dużej ilości testosteronu i jest czynnikiem przyczyniającym się do rozwoju  każdego rodzaju PCOS. Kiedy przewlekły stan zapalny jest głównym czynnikiem lub czynnikiem napędzającym, jest to właśnie  PCOS wynikające ze stanu zapalnego. Stan zapalny utrudnia owulację, zaburza receptory hormonalne i stymuluje androgeny nadnerczowe, takie jak DHEA i androstendion. Do objawów toczącego się w organizmie stanu zapalnego zaliczamy m.in.:
  • przewlekłe zmęczenie,
  • problemy jelitowe,
  • ból głowy stawów,
  • przewlekłe problemy skórne np. egzema.
Masz ten rodzaj PCOS, jeśli spełniasz kryteria do rozpoznania PCOS, nie masz insulinooporności i nie przyjmowałaś antykoncepcji hormonalnej.

PCOS nadnerczowe

  Większość kobiet z PCOS ma podwyższony poziom wszystkich androgenów, w tym testosteronu i androstendionu z jajników oraz DHEAS z nadnerczy. Jeśli obserwujesz u siebie   podwyższony poziom DHEAS (przy normalnych stężeniach testosteronu i androstendionu), możesz mieć PCOS nadnerczowe, który stanowi około 10% PCOS. Nadnerczowe PCOS nie jest napędzane przez insulinooporność ani stan zapalny. Zamiast tego obserwuje się  wysoki poziom DHEA-S -  androgenu produkowanego przez nadnercza. W tym typie PCOS dochodzi też często do wzrostu stężenia kortyzolu. Masz ten typ PCOS, jeśli spełniasz kryteria do diagnozy PCOS, nie masz insulinooporności, nie przyjmowałaś tabletek antykoncepcyjnych i nie masz objawów stanu zapalnego.

Podsumowanie

Diagnoza odpowiedniego typu PCOS jest niezbędna dla prawidłowego leczenia tego zaburzenia endokrynologicznego. Działając na przyczynę, która spowodowała u Ciebie rozwój PCOS jesteś w stanie wprowadzić Zespół Policystycznych Jajników w remisję.

     

Bibliografia

  • Grafika: Canva.com
insulinooporność io niepłodność pcos policystyczne jajniki rodzaje pcos stan zapalny stres typy pcos